มะยม
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Phyllanthus acidus (L.) Skeels
ชื่อสามัญ :
Star Gooseberry
วงศ์ :
Euphorbiaceae
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : ไม้ต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง สูงประมาณ 3
– 10 เมตร ลำต้นตั้งตรง แตกกิ่งก้านสาขาบริเวณปลายยอด
กิ่งก้านจะเปราะและแตกง่าย เปลือกต้นขรุขระสีเทาปนน้ำตาล ใบ เป็นใบรวม
มีใบย่อยออกเรียงแบบสลับกันเป็น 2 แถว แต่ละก้านมีใบย่อย 20 – 30
คู่ ใบรูปขอบขนานกลมหรือค่อนข้างเป็นสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูนปลายใบแหลม
ฐานใบกลมหรือมน ขอบใบเรียบ ดอก ออกเป็นช่อตามกิ่ง ดอกย่อยสีเหลืองอมน้ำตาลเรื่อๆ
ผล เมื่ออ่อนสีเขียว เมื่อแก่เปลี่ยนเป็นสีเหลืองหรือขาวแกมเหลือง เนื้อฉ่ำน้ำ
เมล็ดรูปร่างกลม แข็ง สีน้ำตาลอ่อน 1 เมล็ด
ส่วนที่ใช้ :
ใบตัวผู้ ผลตัวเมีย รากตัวผู้
สรรพคุณ :
ใบตัวผู้
- แก้พิษคัน แก้พิษไข้หัว เหือด
หัด สุกใส ดำแดง ปรุงในยาเขียว และใช้เป็นอาหารได้
ผลตัวเมีย
- ใช้เป็นอาหารรับประทาน
รากตัวผู้
- แก้ไข้ แก้โรคผิวหนัง แก้ประดง
แก้เม็ดผื่นคัน ขับน้ำเหลืองให้แห้ง
ส่วนผล มี tannin, dextrose, levulose, sucrose, vitamin C
ส่วนราก มี beta-amyrin, phyllanthol, tannin saponin, gallic acid
วิธีและปริมาณที่ใช้ : ใช้ใบตัวผู้
หรือรากตัวผู้ ต้มน้ำดื่ม
