บอระเพ็ด
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Tinospora crispa (L.) Miers ex Hook.f.& Thomson
วงศ์ : Menispermaceae
ชื่ออื่น : ตัวเจตมูลยาน เถาหัวด้วน (สระบุรี) หางหนู
(สระบุรี,อุบลราชธานี) จุ่งจิง เครือเขาฮอ (ภาคเหนือ) เจตมูลหนาม (หนองคาย)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
: ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น
เถากลมมีขนาดใหญ่เป็นปุ่มปม สีเทาอมดำ มีรสขม เปลือกลอกออกได้ ใบ เป็นใบเดี่ยว
ออกเรียงสลับ รูปหัวใจ ขอบใบเรียบ แผ่นใบเรียบ สีเขียว ก้านใบยาว 8-10 ซม. ดอก ออกตามซอกใบ ดอกแยกเพศอยู่คนละช่อ ดอกสีเขียวอมเหลือง
มีขนาดเล็กมาก ผล รูปทรงค่อนข้างกลม สีเหลืองหรือสีแดง
ส่วนที่ใช้ :
ราก ต้น ใบ ดอก ผล ส่วนทั้ง 5
เถาสด
สารเคมี :
ประกอบด้วยแคลคาลอยด์หลายชนิด เช่น Picroretine,
berberine นอกจากนี้ยังประกอบด้วย
colonbin, tintotuberide, N - trans - feruloyltyramine, N -
cisferuloytyramine, phytosterol, methylpentose
สรรพคุณ :
ราก
- แก้ไข้เหนือ
ไข้สันนิบาต แก้ไข้พิษ ไข้จับสั่น
- ดับพิษร้อน
ถอนพิษไข้
- เจริญอาหาร
ต้น
- แก้ไข้ แก้ไข้พิษ
แก้ไข้กาฬ แก้ไข้เหนือ
- บำรุงกำลัง
บำรุงธาตุ
- แก้อาการแทรกซ้อน
ขณะที่เป็นไข้ทรพิษ
- แก้ไข้เพื่อโลหิต
แก้เลือดพิการ
- แก้ร้อนในกระหายน้ำ
แก้สะอึก แก้พิษฝีดาษ
- เป็นยาขมเจริญอาหาร
- เป็นยาอายุวัฒนะ
ใบ
- แก้ไข้ แก้ไข้พิษ
แก้ไข้กาฬ แก้ไข้จับสั่น
- ขับพยาธิ แก้ปวดฝี
- บำรุงธาตุ
- ยาลดความร้อน
- ทำให้ผิวพรรณผ่องใส
หน้าตาสดชื่น
- รักษาโรคผิวหนัง
ผดผื่นคันตามร่างกาย
- ช่วยให้เสียงไพเราะ
- แก้โลหิตคั่งในสมอง
- เป็นยาอายุวัฒนะ
